isg sınavı

1 – Parlayabilen gazlar: (Genel olarak kullanılan bu gazlar hakkında aşağıda biraz daha ayrıntılı bilgi verilecektir.)

2 – Parlamayan gazlar: Hiçbir konsantrasyonda hava veya oksijen ile yanmazlar . Bunlara örnek olarak;

Hava;

Oksijen (O₂) : % hacim olarak 20.95

Nitrojen ( Azot )(N₂) : % hacim olarak 78.07

Asal gazlar, H₂, Ozon (0₃) : % hacim olarak 0.95

Karbon dioksit (CO₂) : % hacim olarak 0,03

Azot (N₂)

Helyum (He) ve diğer asal gazlar {Neon (Ne), Argon (Ar), Kripton (Kr), Kisinon (Xe), Radon (Rn) } .

Karbon dioksit (CO₂),

Kükürt dioksit (SO₂) verilebilir.

3 – Reaktif gazlar: Bazı koşullar altında diğer maddelerle kimyasal olara reaksiyona girerler. Bu gazlar;

Flüor (F)

Klor (Cl₂) (parlamayan gaz olarak sınıflandırılır) ile hidrojen (H₂) (parlayabilen bir gaz) arasındaki reaksiyon.

Asetilen (CH\CH)

Metil asetilen (CH₃C\CH )

Propilen (CH₃CH:CH₂) ve

Vinil klorür’dür (-CH₂:CHCl) .

4 – Toksik (zehirli) gazlar: Solunum atmosferine yayıldıklarında ciddi sağlık sakıncaları yaratabilirler. Bunlara örnek;

Klor (Cl₂)

Hidrojen sülfür (H₂S)

Amonyak (NH₃)

Karbonmonoksit (CO) verilebilir.

GAZLARIN KULLANIMLARINA GÖRE SINIFLANDIRILMASI

1. Yakıt gazları
2. Endüstriyel (sınai) gazlar.
3. Tıbbi gazlar {Siklo propan, Oksijen, Azot monoksit (nitrous oxide) }

GAZLARIN İNSAN BÜNYESİNE ETKİSİNE GÖRE SINIFLANDIRILMASI

1. Basit Boğucu Gazlar;

Azot (N₂) , karbondioksit (CO₂) ve metan (CH₄) bu sınıfa örnek olarak gösterilebilir. Örneğin karbondioksitin işyeri çalışma ortamında bulunmasına izin verilebilecek en fazla miktarı (MAK değeri; Müsadeedilebilir Azami Konsantrasyon’u) 5000 ppm (milyon hacimde kısım olarak) gibi yüksek bir değerdir. Bu sınıftaki gazlar normal havadaki %20,9 oksijen oranını düşürmek suretiyle boğucu etki gösterebilirler.

Not: Havadaki oksijen oranı hacimce;

% 12 – 14 olursa; derin soluma, nabızda hızlanma ve koordinasyon bozukluğu.

%10 – 12 olursa; baş dönmesi, istekli hareketlerde güçlük.

% 8 – 10 olursa; bulantı, kusma, baygınlık, yüzde solukluk.

% 6 – 8 olursa; 8 – 6 dakikada ölüm.

% 4 olursa; çok kısa bir zamanda ölüm olabilir.

2. Kimyasal Boğucu Gazlar;

Değişik mekanizmalarla hücre oksidasyonunu etkiler ve toksik etki gösterir. Örnek olarak (aynı zamanda karşılarında çalışma ortamında bulunmasına izin verilebilecek değerleri – TLV: Eşik Sınır Değerleri- de verilmiştir):

Karbon monoksit (CO) :50 ppm

Hidrojen siyanür (HCN) :10 ppm

Hidrojen sülfür (H₂S) :10 ppm

3. Tahriş Yapan Gazlar;

Özellikle üst solunum yollarında, gözlerde, deride çeşitli derecelerde tahrişe neden olabilirle. Örnek olarak;

Amonyak (NH₃) :25 ppm

Klor (Cl2) :1

Azot dioksit (NO₂) :5 ppm

Kükürt dioksit (SO₂) :0,1 ppm

Ozon (O3) :0,1 ppm

Amonyak, klor ve kükürt dioksit’de etki hemen hissedilebilir. Ancak azot dioksit (NO₂) ve fosgen’de (COCl2) etki birkaç saat sonra hissedilebilir.

4. Sistemik zehir etkisi gösteren gazlar: Örnek olarak ( bazı izabe fırınlarında veya anılan maddeleri içeren metaller kaynak yapılırken açığa çıkabilirler);

Arsin (AsH₃) :0,05 ppm

Fosfin (PH₃) :0,3 ppm

Stibin (SbH₃) :0,1 ppm

Fosfin’de baygınlık, kan basıncında düşme, ishal ,

Arsin ve ve Stibin’de hemoliz ve hemoglobinuri görülür.