Tozla Mücadele Yönetmeliği (Mayıs 2021)

Bu yönetmeliğin amacı, işyerlerinde tozdan kaynaklı ortaya çıkabilecek risklerin önlenebilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği yönünden tozla mücadele etmek ve bu işlerde çalışanların tozun etkilerinden korunmalarını sağlamak için alınması gerekli tedbirlere dair usul ve esasları belirlemektir.

Bu yönetmelikte;

İnert Toz: Solunumla akciğerlere ulaşmasına rağmen akciğerlerde yapısal ve/veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozları

İSGÜM: İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğünü

Kristal Yapıda SiO2:  Kuvars, tridimit ve kristobaliti

Lifsi Tozlar: Uzunluğu 5 mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin üç katından büyük olan parçacıkları

Okuyucu: İLO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması konusunda eğitim almış hekimi,

Pnömokonyoz (Akciğer Toz Hastalığı): Akciğerlerde tozun birikmesi sonucu ortaya çıkan doku reaksiyonu ile oluşan hastalığı

Solunabilir Toz: Aerodinamik eşdeğer çapı 0,1 – 5,0 mikron büyüklüğünde kristal veya amorf yapıda toz ile çapı üç mikrondan küçük, uzunluğu çapının en az üç katı olan lifsi tozları,

Standart Akciğer Radyografisi: En az 35x 35 cm. ebatında İLO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılması kriterlerine göre değerlendirilebilir akciğer radyografisini veya digital akciğer radyografisini

Toz: Bu yönetmeliğe göre işyeri ortam havasına yayılan veya yayılma potansiyeli olan parçacıkları

Toz Ölçümü: İşyeri ortam havasındaki toz miktarının gravimetrik esasa veya lifsi tozlarda lif sayısına göre belirlenmesini

Tozla Mücadele Komisyonu (TMK): Bu yönetmelik çerçevesinde çalışma hayatında tozla ilgili konularda ihtiyaç ve öncelikleri belirleyerek teknik ve tıbbi açıdan görüş ve öneri hazırlamak amacıyla Bakanlıkça oluşturulan komisyonu

Zaman Ağırlıklı Ortalama Değer  (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan  zaman ağırlıklı ortalama değeri ifade eder.

İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ:

  • İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde çalışanların toz maruziyetini önlemek ve çalışanların toz ile ilgili tehlikelerden korunması için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.
  • İşveren, ayrıca tozdan kaynaklanan maruziyetin önlenmesinde
  1. İkame yöntemi uygulanarak, toz oluşumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalışanların sağlık ve güvenliği yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan maddelerin kullanılmasını
  2. Riski kaynağında önlemek üzere; uygun iş organizasyonunun yapılmasını ve toplu koruma yöntemlerinin uygulanmasını,
  3. Toz çıkışını önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanılmasını
  4. İşyerlerinin çalışma şekline ve çalışanların yaptıkları işe göre, ihtiyaç duyulan yeterli temiz havanın bulunmasını,
  5. Alınan önlemlerin yeterli olmadığı durumlarda çalışanlara tozun niteliğine uygun kişisel koruyucu donanımların verilmesini ve kullanılmasını
  6. Alınan önlemlerin etkinliğini ve sürekliliğini sağlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapılmasını
  7. İşyerlerinde oluşan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili mevzuatına uygun olarak bertaraf edilmesini sağlar.

RİSK DEĞERLENDİRMESİ:

  1. İşveren, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini tehlikeye atacak, işyerinde bulunan tozlardan kaynaklanan olumsuz etkileri belirlemek üzere 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu da ki risk değerlendirme yönetmeliğine uygun şekilde risk değerlendirmesini yapmakla yükümlüdür.
  2. Tozlu işlerde yapılacak risk değerlendirmesinde aşağıda belirtilen hususlar özellikle dikkate alınır.
  3. Ortamda bulunan tozun çeşidi
  4. Ortamda bulunan tozun sağlık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları
  5. Maruziyetin düzeyi, süresi ve sıklığı
  6. Mesleki maruziyet sınır değerleri
  7. Toz ölçüm sonuçları
  8. Alınması gereken önleyici tedbirleri
  9. Varsa daha önce yapılmış olan sağlık gözetimlerinin sonuçları

TOZLA MÜCADELE KOMİSYONU: İSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün Görevlendireceği bir Genel Müdür Yardımcısı Başkanlığında; Sağlık Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından birer temsilci ile İş Teftiş Kurulu Başkanlığından iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili bir iş müfettişi, SGK dan bir temsilci, Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı, en çok üyesi olan çalışan ve işveren konfederasyonlarından birer temsilci ve Bakanlıkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza bağlı meslek hastalıkları konularında çalışmaları bulunan üniversitelerin tıp ve mühendislik fakültelerinden birer öğretim üyesinin katılımıyla bir komisyon kurulur.

Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yıldır.

Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir.

Komisyon yılda iki defa toplanır.

Komisyon , Bakanlığın ve komisyon üyelerinin isteği üzerine olağanüstü toplanarak gelen görüş ve önerileri değerlendirir.

Komisyon tozla ilgili hangi sektörlerde rehber hazırlanması gerektiğine karar verir ve bu rehberlerin hazırlanmasında hangi kurum ve/veya kuruluşların görev alacağını belirle.

Komisyonun sekreterya hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.

TOZ ÖLÇÜMLERİ:

İşveren, her türlü tozun meydana geldiği işyerlerinde, İş hijyeni ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla;

  • Risk değerlendirmesi sonucuna göre belirlenen periyodik aralıklarla toz ölçümlerinin yapılmasını
  • İşyerinde çalışanların toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bu ölçümlerin tekrarlanmasını
  • Ölçüm sonuçlarının, mesleki maruziyet sınır değerleri dikkate alınarak değerlendirilmesini
  • İşyerinde yapılacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlilik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapılmasını sağlar.

MARUZİYET SINIR DEĞERLERİ:

  • Tozlar için mesleki maruziyet sınır değerleri belirtilen değerlerin üzerinde olamaz
  • Tozlu işyerlerinde toz oluşumunun önlenmesi, tozun çalışma ortamına yayılmadan kaynağında yok edilmesi veya tozun bastırılması gibi diğer yöntemler ile toz yoğunluğunun sınır değerlerin altına düşürülmesi için çalışmalar yapılır.
  • Bu çalışmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoğunluğunun uyulması gereken değerde olduğu veya altına düştüğü tespit edildiğinde çalışma izni verilir.

SAĞLIK GÖZETİMİ:

  • Bu yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde çalışan ve çalışacak kişilerin yapılacak sağlık gözetiminde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.
  • İşe Giriş/ Periyodik muayene formu örneğine göre yapılır
  • Çalışanların sağlık gözetimi, risk değerlendirmesi, aralıklarla yapılan toz ölçüm sonuçları ve tozun cinsi dikkate alınarak işyeri hekimince belirlenen sıklıkta tekrarlanır ve her çalışan içni sağlık kaydı tutulur.
  • Pnömokonyoz yönünden yapılan periyodik sağlık muayenelerinde “Pnömokonyoz Tanı Şeması” dikkate alınır.
  • Sağlık gözetiminden sorumlu işyeri hekimi; muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalışanın toza maruz kalacağı işlerde çalıştırılmaması da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirler ve tavsiyelerde bulunur.
  • İşyeri hekimi, çalışanın maruziyetinin sona ermesinden sonra da yapılması gereken sağlık değerlendirmesi ile ilgili bilgi verir ve maruziyetin bitmesinden sonra sağlık gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.
  • Çalışan veya işveren sağlık muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapılmasını isteme hakkına sahiptir.

AKCİĞER RADYOGRAFİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ:

Bu yönetmelik kapsamına giren işyerlerinde, 6331 de belirtilen durumlarda ve işyeri hekimince belirlenen sıklıkta İLO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografileri Sınıflandırılmasına uygun standartlarda akciğer radyografileri çekiir.

Bu yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabilecği işyerlerinde; risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçları ile çalışanların sağlık durumları dikkate alınarak hangi sıklıkta standart akciğer radyografilerinin çekileceği işyeri hekimince belirlenir.

Bu yönetmelik kapsamına giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozların bulunabileceği işyerlerinde çalışanların standart akciğer radyografileri okuyucu tarafından İLO Uluslararası Pnömokonyoz Radyografi Sınıflandırılmasına göre değerlendirilir. Farklılık gösteren değerlendirme sonuçları okuyucular tarafından birlikte değerlendirilerek nihai sonuçlar işverene yazılı olarak bildirilir.

Okuyucu listeleri, İSGGM veya İSGÜM ‘ün internet sayfasından temin edilebilir

İhtiyaç duyulması halinde işyeri hekimi ileri tetkik ve değerlendirme için okuyucuya gönderebilir.

PNÖMOKONYOZ OLGULARININ BELİRLENMESİ:

İLO Uluslararası Pnömokonyoz Değerlendirme Kategorisi Çizelgesine göre okuyucuların nihai değerlendirme sonuçlarına ilişkin raporunu alan işveren;

  • Kategori 0 olarak değerlendirilenlerin; aralıklı muayenelerle takibinin yapılmasını
  • Kategori 1 ve üzeri olarak değerlendirilenlerin; SGK tarafından yetkilendirilen Sağlık Hizmet Sunucularına sevkini sağlar
  • Meslek Hastalıkları tıbbi tanısında yetkili sağlık kuruluşu, düzenlediği raporların birer örneğini ilgili işverene gönderir.

PNÖMOKONYOZ TANISI ALAN ÇALIŞANLARIN ÇALIŞMA DURUMU: İşveren meslek hastalıkları tanısında yetkili sağlık kuruluşunun çalışanla ilgili düzenlediği raporda belirtilen çalışma koşullarını sağlamakla yükümlüdür.

KAYITLARIN SAKLANMASI.

  1. İşveren, işyerinde çalışanların yaptıkları iş, çalışma süresi, toz ölçüm sonuçları ile kişisel sağlık dosyalarının kayıtlarını ilgili mevzuatta ayrıca belirlenmemişse çalışanın işten ayrılma tarihinden itibaren onbeş yıl süreyle saklar. İşyeri ortamındaki tozlardan kaynaklanan hastalıkların yükümlülük süresi bu süreyi aşan işyerlerinde, evrakların saklanması hastalıkların yükümlülük süresine göre uzar.
  2. Çalışanın işyerinden ayrılarak başka bir işyerinde çalışmaya başlaması halinde, yeni işveren çalışanın kişisel sağlık dosyasını ve diğer kayıtları ister, önceki işveren de dosyanın bir örneğini onaylayarak gönderir.
  3. Çalışanlar kendilerine ait kayıtların bir örneğini alabilirler. Çalışanlar ve /veya çalışan temsilcileri de kayıtlar hakkında İSİMSİZ OLARAK genel bilgileri alabilirler.

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ ve BİLGİLENDİRİLMESİ:

İşveren, Yasa ve yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla, çalışanların ve temsilcilerinin eğitim ve bilgilendirilmelerini sağlar. Bu eğitim ve bilgilendirmeler özellikle aşağıdaki hususları içerir;

  • Risk değerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler
  • İşyerinde bulunan tozun çeşidinin tanınması, tozdan kaynaklanan sağlık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır değerleri ve diğer yasal düzenlemeler hakkında bilgiler
  • Çalışanların kendilerini ve diğer çalışanları tehlikelerden koruması için yapılması gerekenler ve alınacak önlemler,
  • Kişisel koruyucu donanımların doğru kullanımı ve bakımı

ÖZELLİĞİ OLAN KAYAÇ veya MİNERALLER MARUZİYET EŞİK SINIR DEĞERLERİ

Asbest                                         0,1 lif/ cm3

Kuvars (Solunabilir)                  10 mg/m3

Kuvars (Toplam)                      30 mg/m3

Kristabolit                                  Formülle hesaplanan Kuvars değerinin ½ si olarak kullanılır

Tridimit                                       Formülle hesaplanan Kuvars değerinin ½ si olarak kullanılır

Silikatlar (%1 den az kristal Slikat içeren)  80 mg/m3

PNÖMOKONYOZ TANI ŞEMASI

  • İş ortamında Toza Maruziyet Varsa ve Semptom ve Bulgu Var/Yok,  Akciğer Grafisinde Patoloji var veya Şüpheli, Solunum Fonksiyon Testinde patoloji Var/ Yok ise = Meslek Hastalığı Tanısı Koymaya Yetkili Hastanelere sevkinin yapılması
  • İş ortamında toza maruziyet varsa ve semptom ve bulgu var/yok, Akciğer grafisinde  Patoloji Yok, Solunum Fonksiyon Testinde Patoloji VAR ise =  İleri Tetkik için Göğüs Hastalıkları kliniği olan ikinci basamak sağlık kuruluşuna sevkinin sağlanması.
  • İş ortamında toza Maruziyet varsa ve Semptom ve bulgu var/ yok, Akciğer  grafisinde patoloji yok, Solunum fonksiyon testinde patoloji yok ise =  Pnömokonyoz ile ilgili Patoloji yok (periyodik muayenelere devam edilmesi)

Paylaş:

4 Comments on “Tozla Mücadele Yönetmeliği (Mayıs 2021)”

  1. kübra dedi ki:

    sevgili Abdullah Bey çok zor ve sıkıcı konular olmasına rağmen hazırladığınız site sayesinde hiç zorlanmadan ders çalışabiliyoruz. denemeler,çıkmış sorular,hap bilgiler..tus nedeniyle malesef yine son haftaya bıraktım çalışma işini ancak o kadar okunabilir ve sindirilebilir bir site hazırlamışsınız ki hiç zorlanmıyorum. ilk sınavım aralık 2016daydı ve 3 soruyla kaybettim. o zaman da yine siteden çalışmıştım ancak yeterince konu okumamıştım ve sınavda ne kadar bilgi ağırlıklı oldugunu gördüm inşallah bu sefer geçmek istiyorum. emeğiniz için çok teşekkürler hocam

    1. Gönülden Başarılar dilerim.

  2. Kadir dedi ki:

    Abdullah bey bu toz Yönetmeliği hangi bakanlıktan veya belediyeden mi rapor alınıyor nereye başvuru yapacağız nerelere dilekçe vereceğiz

    1. Merhaba, Çalışma Bakanlığı ilgileniyor.

Bir Cevap Yazın