Yanıklarda İlk Yardım

Yanık vakaları , gerek çocuklarda, gerekse büyüklerde, işte veya evde  çok sık karşılaşılabilen vakalardır ve yerine, şiddetine göre bazen çok tehlikeli sonuçlar oluşturabilir. Yüksek ısıya sahip maddeler, ateş, kimyasallar, elektrik, güneş, kızgın yağ, sanayide ısıtılmış metaller yanıklara sebep olabilir.  Maddenin sıcaklığı, ne kadar geniş yüzeye ve ne kadar süre ile temas ettiğine göre şiddeti değişen yanıklar genelde 3 dereceye ayrılır.  Birinci derece yanıklar için en bariz örnek güneş yanıklarıdır. Cilt kızarır, ağrı şiddetli olabilir ancak bunlar çoğunlukla basit uygulamalarla  yani soğuk uygulama ve ağrı giderici kremler ile düzelir ve iz bırakmadan iyileşirler. Güneş yanığı veya fırın gibi ısı kaynaklarına uzaktan maruz kalmakla cildi etkilenen kişiler bir süre soğuk kompresler uygularlarsa ızdırapları az olacaktır.  İkinci derece yanıklar ise deri ile birlikte derinin alt tabakası da etkilendiği için kızarıklık ve ağrının yanında içi su dolu kesecikler oluşmuştur, güneş yanıklarında bazen bu derece yanıklar oluşabilir. Bu su dolu kesecikleri patlatmak enfeksiyon riskini artırabileceğinden bir süre bekletmekte, kapalı pansuman yapmakta fayda vardır. Her halükarda soğuk uygulama  iyileşmeyi kolaylaştırır. İkinci derece yanıklar daha çok sıcak su ile temas sonucu olur.  Üçüncü ve en şiddetli olan yanıklar ise cildin tamamını hatta cilt altı dokuları da etkileyen, hayati tehlike oluşturacak kadar sıvı kaybına yol açabilen, doku bütünlüğü bozulduğu için enfeksiyon olma ihtimali yüksek olan yanıklardır.

Yanıkların genelinde yapılacak olan, ısı kaynağından uzaklaştırmak veya uzaklaşmak, alevli yanma varsa yani elbiseleri tutuşmuşsa üzerine bir örtü atarak hava ile temasını kesip söndürmek, elbiseleri çıkarırken cilt tahribatını azaltmak için keserek çıkarmak, bir süre yanık yüzeye soğuk uygulamak veya soğuk suda tutmak gerekir. Ödem oluşmadan üzerindeki yüzük, bilezik, künye hatta saat çıkarılır. Yanık alan temiz ve ıslak bir bezle örtülür. Kesinlikle diş macunu veya yoğurt gibi maddeler sürülmez. Yanık yüzeyin miktarına ve derecesine göre kişinin şoka girebileceği unutulmamalı ve uygun pozisyonlar alınmalı, şuuru yerinde ise ağızdan sıvı verilmeli. Soğuk uygulamalar ara ara tekrarlanmalı ve eğer vücudun %20 den fazlası yanıktan etkilenmiş ise ya da ikinci ve üçüncü derece yanıklar var ise mutlaka hastahaneye nakledilmeli.

Elektrik Yanıkları ciddi kazalardan biridir. Elektrik çarpması sonucu oluşur. Elektriğin vücuda girdiği yerde ve çıktığı yerde ciddi yanıklar ve damar hasarları, doku hasarları oluşur. Dışarıdan ucuz atlatılmış gibi görünse de ciddi sonuçlar doğurabilir. Bazen kasları felçe uğratarak da ciddi sorunlar oluşturabilir. Elektrikli aletlere ıslak elle, iletken malzemelerle dokunmamak gerekir. Öncelikle kazazedeyi elektrik akımından kurtarmak gerekiyor. Çıplak elle dokunup kendimizi de akıma kaptırmamalıyız.  En hızlı bir şekilde şalter veya sigortadan akımı kapatmalıyız, ya da cihazın fişini prizden çıkarmalıyız. Yalıtkan maddelerle kişiyi akımdan kurtarmak mümkündür. Kazazedeye müdahale edecek olan kişi, iletkenlerle (toprakla) teması kesmek için kauçuk, lastik veya naylon bir ayakkabı veya çizme giyinmiş olmalıdır. Organlara iletken olmayan maddelerle vurarak da elektrikten kurtarabiliriz.  Kazazedeyi kurtardıktan sonra hayati fonksiyonlarına bakmalı ve yanık müdahalesi için acilen bir sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir. Evlerde veya işyerlerinde, çocukların ulaşabileceği mesafedeki prizleri, güvenli hale getirmeli, kablosu eskiyen aletlerle çalışmamalı, kendimiz gelişigüzel bantlarla izole etmeye çalışmamalı, kısacası elektrikle dalga geçmemeliyiz.

Elektrik yanıklarında dışarıdan çok az gibi görünse de  içeride büyük tahribatlar olabileceğinden en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna sevk edilmeli.

Paylaş:

Bir Cevap Yazın