Yaygın Gelişimsel Bozukluk (YGB); Birden fazla bozukluğu içeren genel bir tanı grubu olup erken çocukluk döneminde başlayan sosyal etkileşim, iletişim, dil gelişimi ve davranış alanlarında çoklu temel fonksiyonların gelişmesinde gecikmeleri de içeren bir spektrum bozukluğudur. Bu grupta yer alan ve en çok bilinen YGB Otizm Spektrum Bozukluğudur. (OSB)
OSB, genel olarak belirtileri yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan ve yaşam boyu devam eden; etkileşim ve iletişim alanında belirgin gecikme,sapma ve kısıtlayıcı ilgi alanları ile kendini gösteren karmaşık gelişimsel bir bozukluk olarak tanımlanır. Tanımdaki unsurları detaylandırmak gerekirse OSB;
- Bebeklikten itibaren karşısındakinin gözüne bakmama,
- Ortak dikkat ve işaret etme davranışlarındaki yetersizlik ve isteksizlikle kendini belli eden,
- Üç yaşından önce ortaya çıkan,
- Ciddi sosyal etkileşim ve iletişim bozukluğunun yanında,
- Sosyal davranış, dil, algısal fonksiyonlar, tekrarlayan davranışlar ve ilgilerle kendini gösteren,
- Yaşam boyu süren,
- Belirtilerin görünümünde ve şiddetinde bireyden bireye farklılık gösteren,
- Hafiften ağıra kadar değişen çeşitli özellikleri olan gelişimsel nörobiyolojik bir bozukluktur.
Her OSB tanısı almış birey birbirinden farklı ve karmaşık özellikler sergileyebilmektedir. Ancak OSB’li çocukların sorun yaşadığı üç temel alan şu şekilde sıralanabilir:
- Kişilerarası iletişimde sorun yaşarlar
- Sosyal ilişkileri ve sosyal gelişimi diğer çocuklardan farklıdır
- İlgi alanları ve faaliyetleri kısıtlı ve yineleyicidir.
OSB nedeni henüz tam olarak belirlenememiş bir bozukluktur. Diğer pek çok bozuklukta olduğu gibi OSB’ nin de tek bir nedeni yoktur, birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluştuğu düşünülmektedir. OSB’li bireylerde beynin çalışma şekli farklıdır. ABD verilerine göre, 2012 de sıklığı 1/88 iken, günümüzde OSB ‘ nin her 68 çocuktan birini etkilediği, erkek/kız oranının 5/1 olduğu, ancak genelde kızlarda daha ağır seyrettiği belirtilmiştir.
EN önemli aşama ERKEN Tanıdır. Milli Eğitim Bakanlığından alınan 2014 verilerine göre Zorunlu Eğitim çağındaki OSB olan çocuk sayısı Türkiye de 16.837 dir. Eğitimleri, Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğine göre yürütülmektedir. Bu bireyler özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde destek eğitimi almaktadır. Türkiye’deki Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin %53,2 si OSB olan bireylere hizmet vermektedir.
OSB’li bireylere sunulan sağlık hizmetleri Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.Bu kapsamda engelli bireylere sunulan haklardan yararlanmak açısından engelli sağlık kurulu raporu düzenlenmekte, engelli bireylere yönelik hakların kullanılmasında bu rapor resmi belge niteliği taşımaktadır. Bunun yanında çeşitli hastalıklara bağlı olarak evde sağlık hizmetine ihtiyacı olan OSB ‘li bireylere evde sağlık hizmeti sunulmaktadır.
OSB’li bireylere yönelik bakım hizmetleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca yürütülmektedir.
Ülkemizde engelli bireylere yönelik istihdam olanaklarından OSB ‘li bireylerde yararlanabilmektedir.
3 Aralık 2016 cumartesi günü Resmi Gazetede yayımlanan Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Yönelik Ulusal Eylem Planı (2016- 2019) için TIKLAYINIZ.