Yaralanmalar, en sık karşılaşılan kaza sonuçlarıdır. Deri bütünlüğünün veya doku – organ bütünlüğünün bozulması ile oluşur ve bir çok sebeple oluşabilir. Yaralanmaya önce bünye yaradılış mekanizmasıyla cevap verir ve o bölgeye giden kan akımı azalır. Kanama varsa kanamayı durdurma mekanizması devreye girer ve pıhtılaşma mekanizması ile kanama azalır veya durur. Bu pıhtılar ve büzülmeler nedeniyle yara yeri kapanır. Aynı zamanda bölgeye vücudun koruyucu sistemleri üzerinden yaranın iyileştirilmesi mekanizması devreye girerek düzeltmelere başlar. Ciddi doku kayıplarında, atardamar yaralanmalarında bu kendiliğinden oluşan mekanizmalar yeterli olamaz ve mutlaka yaraya müdahale etme gereği ortaya çıkar. Bu amaçla kanama varsa daha önce anlattığımız kanamayı azaltma ve durdurma yolları uygulanır. Soğuk tutmak, Kalp seviyesinden yukarıda tutmak, Parmakla basınç yapmak, yerine göre turnike uygulamak vs.
Bazı kan hastalıklarında kanama durdurma mekanizması devreye giremez, böyle kişilerde bir yaralanma olduğunda daha acil müdahale etmek gerekir. Hemofili hastaları böyle hastalardır ve mümkün olduğunca kazalar ve yaralanmalardan hep uzak tutulmalı. Bu gibi hastalar çocukluk döneminde kanama durdurma mekanizmaları yeterli olmadığı için bazen sünnet bile yapılmazlar.
Genel ilke olarak yaralar temiz tutulur. Yara yeri temizleneceği gibi uygulayacağımız her türlü malzemeler de temiz olmalıdır. Bazı antiseptik solüsyonlar bu amaçla yaraya uygulanabilir ancak şunu unutmayalım ki, TENTÜRDİYOT yaralara uygulanmaz. Onun yerine mersol, rivanol, baticon gibi hücreleri öldürmeyen ancak mikroplardan arındıran solüsyonlar kullanılır.
Yaralanmalarda hızlı müdahale aynı zamanda yaranın temiz olup olmadığı konusunda bize bilgi verir. Bu nedenle üzerinden 24 saat geçmiş olan bir yara, sağlık açısından artık kirli yaradır. Kirli olan yaralara İlk Yardım uygulanmaz, bizler, yeni olan, henüz kirlenmemiş olan yaralara müdahale edeceğiz ve bunu yaparken, temizleyici solüsyonlar ve temiz gazlı bez kullanabiliriz. Temiz yaralara hekim tarafından dikiş atılabilir ancak kirli yaralara artık dikiş atılmaz.
Yara bakımı olarak da tanımlayabileceğimiz “Pansuman” için temiz malzemeler kullanılır. Bu amaçla kullanacağımız makaslar bile temiz olmalıdır. Malzeme temizliğini, temizleyici solüsyonlarda bekleterek veya cihazların yardımıyla yapabiliriz. Pansuman için uygulayacağımız kişi uygun pozisyona alınır. Yani ayakta iken bir şey yapmamalı, bazen aniden tansiyon düşmesine bağlı olarak yeni bir yaralanma oluşabilir. Yaralı bölge değerlendirilir, kanama varsa durdurulur. Yaranın içinde cam, metal veya herhangi bir yabancı cisim var mı yok mu kontrol edilir, varsa bunlar usulüne uygun olarak ortamdan uzaklaştırılır. Daha sonra yara temizleyici solüsyonlarla temizlenip temiz gazlı bezlerle kapatılır.
